Het lichaam behoeft aandacht en zorg, maar dat geldt ook voor de geest. Bij De Rijp speelt geestelijk verzorger Jan Willem daarbij een grote rol. Ben je benieuwd hoe een werkdag van een geestelijk verzorger eruit ziet? We liepen een ochtend met hem mee.
Als je een been breekt, dan krijgt dat been aandacht van de dokter. Daarnaast is het belangrijk dat er aandacht is voor wat er in iemand omgaat. Daarom werkt op alle woonzorglocaties van Kennemerhart en geestelijk verzorger”, vertelt Jan Willem. “Als geestelijk verzorger loop ik een stukje mee in het leven van bewoners. Ik maak ruimte voor wat iemand voelt en denkt. Van vreugde en dankbaarheid tot gemis en verdriet.” Vanmorgen loopt hij een stukje mee met Jeannette Warmenhoven. (foto 1) “Ik ben 94 en heb nog maar weinig bezoek. Het is prettig om met Jan Willem te praten.” Jan Willem: “Wat ik mooi vind aan u, is uw sterke eigen wil. U gaat altijd door en helpt de mensen om u heen.” Mevrouw Warmenhoven knikt. “Dat geeft mijn leven zin. Ik ben dan wel oud, maar ik kan genieten van een boom in bloei, een roodborstje voor mijn raam en fijn contact met anderen.”
Naakt nummer drie
Dan stapt Jan Willem een kamer in vol boeken, kranten en kunst. “Goedemorgen, heeft u goed geslapen?”, vraagt hij aan de 92-jarige bewoner. “Niet al te slecht”, is het antwoord. Jan Willem knielt naast het bed voor een klein gesprekje. Al snel gaat het over een print aan de muur. “Dat is Matisse, toch?”, vraagt Jan Willem. Meneer knikt. “Ja, dat werk heet Naakt nummer drie.” Regelmatig komt Jan Willem langs voor een individueel gesprek. “U kwam altijd bij de kerkdiensten. Dat lukt niet meer, omdat u veel in bed ligt. Daarom kom ik wat vaker bij u langs om te vragen hoe het gaat.”
“Fijn dat je aandacht voor me hebt”, zegt meneer tegen Jan Willem, die zelf ook geniet van de gesprekken. “De ene keer hebben we het over hoop, en wat dat voor u betekent. En de andere keer over een artikel in de Financial Times, of over Naakt nummer drie. Daar leer ik weer van.”
Steun voor collega’s
Dan is het tijd voor een moreel beraad, met Jan Willem als gespreksleider. (foto 2) “Tijdens zo’n beraad bespreken we met collega’s een ethisch dilemma. Stel: een bewoner met een vorm van dementie heeft hulp nodig bij het wassen en douchen. Maar daarbij duwt diegene steeds de medewerker weg. Aan de ene kant wil je het respecteren als een bewoner zegt: ‘Kom niet aan me.’ Maar aan de andere kant wil je niet dat iemand vervuilt en daardoor mogelijk wonden krijgt. Wat is dan goed om te doen? Daar hebben we het over.”
Ook op andere manieren ondersteunt Jan Willem zijn collega’s. “In de zorg maak je mooie dingen mee, maar ook moeilijke. Daar kan ik collega’s in begeleiden door een luisterend oor te bieden.” Op Overspaarne, waar Jan Willem ook werkt, dacht hij mee over de vraag: wat is goede zorg? “Alles wat we doen, doen we vanuit waarden die we belangrijk vinden. Denk aan aandacht voor elkaar, het samen doen. Dat zijn waarden die ook belangrijk zijn in de katholieke, protestantse en humanistische levensbeschouwingen. Uit die stromingen zijn we als organisatie ontstaan.”
Afscheid
Even later voert Jan Willem een vertrouwelijk gesprek met een bewoner in de laatste levensfase. (foto 3) “Ook dat is een belangrijk onderdeel van mijn werk. In deze laatste fase help ik mensen zoeken naar houvast. Laatst nam een bewoner afscheid van haar kleinkinderen. De familie had gevraagd of ik daarbij wilde zijn. Zo kon ik de bewoner én haar naasten helpen ermee om te gaan.”
Japanse boompjes
“Kijk eens!”, zegt Ineke Wijn, als Jan Willem haar kamer binnenkomt. (foto 4) “Er is een nieuwe luxe uitgave van Douwe Dabbert.” Trots laat ze het stripboek zien, getekend door haar inmiddels overleden man. “Samen met Piet heb ik een leuk en veelbewogen leven achter de rug. We woonden in een fijn huis, waar ik na een val plotseling weg moest. Ik mis ons huis, met onze mooie meubels en de Japanse boompjes in de tuin.”
“We hebben het vaak over uw gevoelens van gemis, maar ook over de fijne herinneringen”, zegt Jan Willem. “Vaak vertelt u waar u dankbaar voor bent. Het is belangrijk dat hier aandacht voor is. Daar ben ik voor.” Mevrouw Wijn geeft een klopje op zijn knie. “Ik heb veel aan onze gesprekken.” “Fijn”, knikt Jan Willem. “Een andere bewoner zei laatst na ons gesprek: ‘Eén zo’n contact maakt mijn dag al goed.’ Mooi als ik daarvoor kan zorgen.”